#4 Korte ketens
Aardappeltje, anyone?
Het was mei, mid-coronatijd, toen aardappelboerin Astrid Francis uit de Beemster een gesprek had met haar buurman. Tot haar grote verbazing vertelde deze dat bij de DEEN om de hoek de aardappelen door een ‘leveringsprobleem’ niet in de schappen lagen. Bij navraag bleken deze aardappelen uit Israël te komen, omdat “het aardappelseizoen in Nederland voorbij was”. Toch vreemd, vond ze, gezien het feit dat in haar schuur op dat moment 120.000 kilo aardappelen lag. Haar bloed begon te koken en met een vrachtwagen vol reed ze naar het hoofdkantoor van de DEEN in Hoorn, waar ze 6.000 kilo aardappelen voor de hoofdingang stortte…
De coronacrisis heeft onze aandacht gevestigd op de realiteit van voedselvoorziening in Nederland. Met deze radicale actie wilde boerin Astrid niet alleen het beleid van de supermarkten ter discussie stellen, maar ook de consument bewust maken van het feit dat zo ontzettend veel van wat er in de supermarkt ligt, van ontzettend ver komt. In dit vierde en laatste deel van de serie waarin we op onderzoek gingen naar wat de voedseltransitie in Nederland betekent, gaan we dieper in op het principe van de Korte Keten. Is het een hype? Is het de toekomst? Wat houdt “eten uit de korte keten” precies in?
“Never waste a food crisis!”
Frietaardappelen die geen afzetmarkt meer kunnen vinden en liggen weg te rotten op de akkers, een tekort aan seizoensarbeiders waardoor gewassen niet geoogst kunnen worden, de ongelimiteerde globalisering van ons voedselsysteem die door uitvallende schakels voor nóg meer verspilling zorgen, en dat terwijl omzetten van supermarkten pieken als nooit tevoren: De coronacrisis legt nogal wat gevoeligheden van het voedselsysteem bloot. Het is log, complex en kwetsbaar. Zijn ketens reiken de hele wereld over, en veroorzaken veel tussenschakels waardoor de opbrengst steeds moeilijker eerlijk te verdelen is. Het overbruggen van de afstanden die producten afleggen legt druk op het milieu en maakt dat we onze connectie met seizoensgebonden en lokaal voedsel kwijtraken. Cultuur en traditie gaat daarmee verloren. Super zonde, want onze Nederlandse bodem heeft ontzettend veel te bieden!
Wat voor alternatief kunnen we hier voor verzinnen? Precies! Een flexibel, adaptief, versimpeld, veerkrachtig systeem waarbij de ketens kort zijn zodat de consument weet wat ‘ie krijgt, de producent een eerlijke prijs kan verdienen aan het product en lokale cultuur en tradities rondom voedselverbouwing en -bereiding worden gewaarborgd.
| ‘Corona heeft de leugen blootgelegd dat industriële landbouw de enige manier is om de wereld te voeden’, zegt de bekende Britse landbouwactivist en econoom Raj Patel. (…) ‘In werkelijkheid zijn het de kleinschalige en gediversifieerde landbouwnetwerken die nu het veerkrachtigst blijken.’ – Schenkel & Vos (2020) |